สถาบันนโยบายสาธารณะ (สนส. ม.อ.)

-

-

-

-

-

แนะนำกิจกรรมชุมชน  สาธิตทำขนมพื้นบ้าน ผลิตภัณฑ์ส้มควาย ของบ้านหัวควร ตำบลกมลา  ซึ่งได้รับการคัดเลือกเพื่อดำเนินโครงการหมูบ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว

กลุ่มสมาชิกมีส่วนร่วม โดยที่ชุมชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการด้านการท่องเที่ยว การบริการการท่องเที่ยว รวมถึงการให้ความรู้เกี่ยวกับการท่องเที่ยว วัฒนธรรมการท่องเที่ยว และภูมิปัญญาท้องถิ่น

-

-

-

ลงพื้นที่ศึกษาดูงานในกิจกรรมต่างๆ ที่ โครงการรับผิดชอบเป็นพี่เลี้ยงให้กับกลุ่มงานอาชีพต่างๆ ของบ้านหัวควน เช่น ผลิตภัณฑ์ส้มควาย

ได้รับคำแนะนำจากท่านอธิบดีกรมพัฒนาชุมชนให้ต่อยอดและพัฒนาผลิตภัณฑ์ การท่องเที่ยวชุมชน นวัติวิถีให้แก่กลุ่มชาวบ้านตำบลกมลา

คณะนักศึกษา คณะผู้บริหาร สื่อมวลชน กรมพัฒนาชุมชนและชาวบ้านหัวควน

ขาดงบประมาณในการสนับสนุนในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน

ไม่มี

ปรับภูมิทัศน์ของชุมชน ดูแลเรื่องความปลอดภัย

นักศึกษา MBA และ ชุมชน นำเสนอโครงการที่ผู้วิจัยได้ลงพื้เนที่และพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เสนอต่อคณะผู้บริหาร 

คณะผู้บริหารให้ความสนใจ สอบถามและให้คำแนะนำถึงกิจกรรมของโครงการ

คณะผู้บริหารของมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ 5 วิทยาเขต

ไม่มี

ไม่มี

ผลิตภัณฑ์ที่นำเสนอ ควรบอกรายละเอียด สรรพคุณของผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญา เช่น ส้มควาย เป็นต้น

นำเสนอรายงาน และตอบข้อซักถามจากคณะกรรมการ

ปรับปรุงตามข้อเสนอแนะจากคณะกรรมการเพื่อให้เกิดความชัดเจนในการดำเนินงานขั้นต่อไป

คณะทำงานโครงการ สจรส. พื้นที่ฝั่งอันดามัน

ความชัดเจนของการพัฒนาชุมชนท่องเที่ยวโดยขาดตัวชี้วัดความสำเร็จ

ไม่มี

ควรมีตัวชี้วัดความสำเร็จของการจัดการในชุมชน

รายงานผลการศึกษาจากการศึกษา พบว่า แนวทางการจัดการทรัพยากรการท่องเที่ยวที่มีความเป็นอัตลักษณ์และวิถีวัฒนธรรม มีข้อจำกัดในการส่งเสริมและจัดรูปแบบเส้นทางท่องเที่ยวเเพื่อเรียนรู้วิถีชุมชน ได้แก่ 1. ด้านการพัฒนาพื้นที่ 1.1 ควรมีการป้ายเส้นทางและบอกสถานที่ท่องเที่ยวให้ชัดเจนและต่อเนื่อง เพื่อความสะดวกกับการเดินทาง เนื่องจากเส้นทางไปยังแหล่งท่องเที่ยวต่างๆ บางแห่งเป็นเส้นทางที่อยู่ค่อนข้างอยู่ไกลและซับซ้อนกับการเดินทาง บางแห่งไม่มีป้ายบอกทางหรือบางแห่งป้ายขาดความต่อเนื่อง ทำให้เกิดหลงทางและหาแหล่งท่องเที่ยวไม่พบ 1.2 ควรมีการควบคุมและดูแลการใช้พื้นที่ของคนในชุมชน เนื่องจากคนในชุมชนมีการบุกรุกพื้นที่ส่วนร่วม หรือสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาเพื่อใช้เป็นที่ออกกำลังกายหรือทำมาค้าขาย โดยทำให้เกิดความไม่สวยงามและทำให้แหล่งท่องเที่ยวขาดเสน่ห์ 1.3 ควรมีการดูแลถนนหนทางและผิวจราจรให้อยู่ในสภาพดีตลอดเวลา ไม่ให้เป็นอุปสรรคต่อการเดินทางและจรจร ถนนบางแห่งค่อนข้างขรุขระและยังเป็นถนนลูกรัง ทำให้ไม่สะดวกในการเดินทาง 2. ด้านการพัฒนากิจกรรมและกระบวนการเรียนรู้ 2.1 ควรมีการจัดนิทรรศการหรือกิจกรรมที่เกี่ยวช้องกับการดูแลรักษาทรัพยากรการท่องเที่ยวเพื่อให้คนในชุมชนและนักท่องเที่ยวได้ศึกษาหาความรู้และอนุรักษ์ทรัพยากรแหล่งท่องเที่ยว 2.2 ควรมีหน่วยงานเข้าไปให้ความรู้เกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกับคนในชุมชนและนักท่องเที่ยวเนื่องจากคนในชุมชนมีความรู้เรื่องการท่องเที่ยววัฒนธรรมน้อย ทำให้ขาดความรู้ความเข้าในเกี่ยวกับความสำคัญของแหล่งท่องเที่ยว 2.3 มีการจัดโปรแกรมท่องเที่ยว ที่เกี่ยวกับการท่องเที่ยวชุมชนให้มากขึ้น เช่น การลองนุ่งผ้าปาเต๊ะ หรือกิจกรรมท่องเที่ยวที่เน้นให้นักท่องเที่ยวพักร่วมกับชุมชนแบบธรรมชาติ เช่น โฮมสเตย์ ซึ่งเป็นกิจกรรมที่สร้างจิตสำนึกให้คนในชุมชนและนักท่องเที่ยวมีความเช้าใจและสามารถดูแลรักษาวัฒนธรรมให้คงอยู่ต่อไป 2.4 ความมีการจัดตั้งศูนย์บริการข้อมูลเกี่ยวกับการท่องเที่ยว เพื่อให้เป็นศูนย์การเรียนรู้ของคนในชุมชนและนักท่องเที่ยวที่ได้มาเที่ยวตามสถานที่แหล่งท่องเที่ยวต่างๆ ควรมีการให้ความรู้แก่นักท่องเที่ยว ที่จะเข้าไปในแหล่งท่องเที่ยวนั้น ๆ เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้ทราบถึงระเบียบและข้อปฏิบัติต่าง ๆ ในการเข้าชมและยังสามารถสอบถามข้อมูลได้จากเจ้าหน้าที่ที่ดูแลสถานที่ท่องเที่ยวนั้นๆ ได้ทันที 2.5 ควรเพิ่มการจัดนิทรรศการหมุนเวียนให้มากขึ้นและประชาสัมพันธ์ให้คนสนใจ ระบุวันเวลาในการหมุนเวียนล่วงหน้าให้ทราบ 3. การจัดการด้านการท่องเที่ยว 3.1 หน่วยงานภาครัฐและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง มีการประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวเนื่องจากการท่องเที่ยว มีการประชาสัมพันธ์น้อย 3.2 ควรมีศูนย์บริการนักท่องเทียวของภาครัฐกระจายตามจุดต่าง ๆ เนื่องจากศูนย์บริการท่องเที่ยวในจังหวัดมีแห่งเดียว ทำให้นักท่องเที่ยวไม่ได้รับความสะดวกในการติดต่อหรือสอบถามข้อมูล 3.3 ควรมีการบริการรถสาธารณะให้พอเพียงกับความต้องการ เนื่องจากแหล่งท่องเที่ยวบางแห่ง มีความซับซ้อนในการเดินทางและไม่มีรถโดยสารเข้าถึง ทำให้เดินทางลำบากและไม่ได้รับความสะดวก มีผู้เดินทางไปท่องเที่ยวน้อยมาก 4. การจัดการด้านอนุรักษ์ และจัดการด้านสิ่งแวดล้อม 4.1 ส่งเสริมการแต่งกายสุภาพ เรียบร้อยในการไปเที่ยวยังสถานที่ที่มีความเกี่ยวข้องกับศาสนา เพื่อแสดงในการเคารพสถานที่ ไม่ทำให้สิ่งที่ลบหลู่ศาสนาหรือประเพณี 4.2 เพิ่มช่องทางการประชาสัมพันธ์ให้มากขึ้น เพื่อให้คนไทยเห็นคุณค่าของศิลปะวัฒนธรรมวิถีวัฒนธรรมมลายู หวงแหนและรักษาความเป็นวิถีวัฒนธรรมมลายูอย่างแท้จริง 4.3 เปิดโอกาสให้ชุมชนท้องถิ่นได้มีส่วนร่วมในการเป็นมัคคุเทศก์อาสาพาเที่ยวชมท้องถิ่นเพื่อสร้างรายได้แก่ท้องถิ่น

ชุมชนบ้านหัวควนมีการสืบทอดสู่คนรุ่นหลังได้อย่างต่อเนื่อง”การท่องเที่ยวโดยชุมชนเป็นเครื่องมือในการสร้างความภาคภูมิใจให้กับชาวบ้านในการนำเสนอ“ของดี”ชุมชนให้คนภายนอกได้รับรู้ ทำให้เกิดการสืบค้น ถ่ายทอด และฟื้นฟูวัฒนธรรมจากรุ่นสู่รุ่น ชุมชนมีการบริหารจัดการและร่วมกันกำหนดว่าวิถีชีวิตและวัฒนธรรมอะไรบ้างที่ชุมชนพร้อมในการนำเสนอและสร้างการเรียนรู้แก่ผู้มาเยือน ตลอดจนมีแนวทางปฏิบัติตัวสำหรับนักท่องเที่ยวการที่มีนักท่องเที่ยวสนใจแลกเปลี่ยนเรียนรู้วิถีชีวิตและวัฒนธรรมคนท้องถิ่น เป็นตัวกระตุ้นอีกทางหนึ่งที่ทำให้ชุมชนเกิดความภาคภูมิใจ และมีชีวิตชีวาในการนำเสนอข้อมูล สามารถสร้างการมีส่วนร่วมให้กับนักท่องเที่ยวในกิจกรรมทางวัฒนธรรมของตน สร้างความประทับใจให้แก่ผู้มาเยือน และทำให้เยาวชนคนรุ่นหลังเห็นคุณค่าของชุมชนตนเอง

สมาชิกชุมชนบ้านหัวควน นักศึกษา 

ขาดไม่ต่อจากรุ่นสู่รุ่นยังไม่เพียงพอต่อความต้องการของชุมชน

ไม่มี

ให้้ตระหนักต่อความเป็นวัฒนธรรมท้องถิ่นที่มีอัตตลักษณ์ เนื่องจากที่ตั้งของชุมชนเป็นชุมชนเปิด บุคคลภายนอกสามารถเข้าถึงได้ง่าย โอกาสในเรื่องความเสี่ยงมีสูง

ลงพื้นที่ชุมชนเพื่อติดตามประเมินผลโครงการและกิจกรรมที่ทีมวิจัยได้พัฒนา ให้ความรู้กับกลุ่มชุมชนตลอดจนการพัฒนาความก้าวหน้าของชุมชนในการพัฒนาผลิตภัณฑ์และเส้นทางการท่องเที่ยว

ชุมชนมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ และคัดเลือกแหล่งท่องเที่ยวในชุมชนผ่านกระบวนการการมีส่วนร่วมในการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชนถือเป็นทางเลือกหนึ่งที่มีผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวและแนวคิดชัดเจน คือเป็นการท่องเที่ยวที่จัดการโดยชุมชน เน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเพื่อให้เกิดการท่องเที่ยวที่ยั่งยืน  จุดเด่นของการท่องเที่ยวโดยชุมชน คือ แต่ละชุมชนจะมีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น นักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสกับความเป็นท้องถิ่นดั้งเดิม  เป็นการท่องเที่ยวที่เห็นการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างนักท่องเที่ยวกับชาวบ้าน  นักท่องเที่ยวสามารถเห็นความสัมพันธ์ระหว่างคนกับธรรมชาติ การท่องเที่ยวที่ไปเยี่ยมชุมชนมีการนำเสนอจุดขายที่เหมือน ๆ กัน กล่าวคือ ที่พักและอาหารท้องถิ่น กิจกรรมนำเที่ยวก็คล้าย ๆกันคล้าย ๆ กับการท่องเที่ยวโดยชุมชน  แต่สิ่งที่การท่องเที่ยวโดยชุมชนแตกต่างจากการท่องเที่ยวรูปแบบอื่น คือ ระดับการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน  ความรู้สึกเป็นเจ้าของ  และรูปธรรมที่จับต้องได้ว่าการท่องเที่ยวส่งผลประโยชน์ต่อชุมชนโดยภาพรวมอย่างไร  ทั้งเรื่องการพัฒนาชุมชนและดูแลทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม  นักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสถึงการต้อนรับที่อบอุ่น  มีอัธยาศัยไมตรี  มีโอกาสพบปะกับคนที่หลากหลายในชุมชน

สมาชิกกลุ่มท่องเที่ยวชุมชนบ้านหัวควน 

ขาดการต่อเนื่องในการทำกิจกรรม เนื่องจากสมาชิกชุมชนมีอาชีพหลักอยู่แล้ว การท่องเที่ยวชุมชนเป็นอาชีพรอง

สนับสนุนให้ชุมชนมีกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง

ใช้ความเป็นอัตตลักษณ์ของชุมชนเพื่อสร้างมูลค่าให้แก่ชุมชน

นำคณะนักศึกษาลงพื้นที่ เพื่อทดสอบกิจกรรมของชุมชน เพื่อให้นักศึกษาได้ประสบการณ์และเสอนแนะให้กับชุมชนเพื่อปรับปรุงต่อไป

ชุมชนได้เตรียมความพร้อมโดยใช้ผลิตภัณฑ์ในท้องถิ่นเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม

กลุ่มนักศึกษาคณะการบริการและการท่องเที่ยว มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วข.ภูเก็ต
กลุ่มแม่บ้านบ้านหัวควน ตำลบกมลา อำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต จำนวน 20 คน

ขาดการออกแบบที่สร้างสรรค์

ติดตามประเมินผลร่วมกับทีมวิจัย

เรื่องการอนรุักษก์และจัดการสิ่งแวดล้อม

การมีส่วนร่วมตำบลกมลา 1. การพัฒนาการท่องเที่ยวให้มีความยั่งยืน เกิดประโยชน์แก่ชุมชนอย่างแท้จริงในระดับนโยบาย รัฐควรให้ความสำคัญแก่ประชาชนในท้องถิ่นผู้เป็นเจ้าของทรัพยากรการท่องเที่ยว โดยรัฐจะต้องพยายามเชื่อมโยงประชาชนในท้องถิ่นให้เข้ามามีบทบาทในการพัฒนาการท่องเที่ยว โดยการเปิดโอกาสมีส่วนร่วมแสดงความคิดเห็นในการเสนอแนะปัญหา การวางแผน การดำเนินการ และการติดตามและประเมินผล ซึ่งถ้าหากรัฐได้เข้าใจถึงบทบาทการมีส่วนร่วมของประชาชนแล้วจะทำให้เกิดความสอดคล้องด้านการพัฒนาการท่องเที่ยว ทั้งนี้โดยความร่วมมืออันดีระหว่างผู้ประกอบการท่องเที่ยวฝ่ายการเมือง ราชการ และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่าย จะทำให้การพัฒนาการท่องเที่ยวมีความยั่งยืนเกิดประโยชน์สูงสุดแก่ชุมชน 2. การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในแหล่งท่องเที่ยว หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องต้องมีการจัดการและวางแผนอย่างเป็นระบบ สรรหาบุคลากรที่มีความรู้ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และทรัพยากรการท่องเที่ยว เข้ามาพูดคุยกับผู้นำชุมชน ประชาชนและผู้ประกอบการในพื้นที่เกี่ยวกับเรื่องการตรวจสอบความอุดมสมบูรณ์ของสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศในพื้นที่ ประชาสัมพันธ์ รณรงค์ เรื่องการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเพื่อให้ทุกคนในพื้นที่ตระหนักเห็นถึงความสำคัญของธรรมชาติที่มีต่อการท่องเที่ยว มีการออกแบบการใช้พลังงานทรัพยากรทางธรรมชาติให้น้อยลงหรือพัฒนาให้เป็นพลังงานสะอาด เพราะเป็นการสื่อถึงความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม จัดประชุมปรึกษาหารือกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในพื้นที่เพื่อหาวิธีป้องกันผลกระทบด้านลบจากการท่องเที่ยว พร้อมทั้งมีการติดตาม ประเมินผลจากผลกระทบทางการท่องเที่ยวอย่างต่อเนื่อง 3. จัดตั้งชมรมหรือสมาคมเกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยวแลทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมขึ้นในชุมชน โดยมีประชาชน ผู้ประกอบการท่องเที่ยว ผู้นำท้องถิ่นและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องด้านอุตสาหกรรมท่องเที่ยวที่สนใจร่วมกันจัดตั้งขึ้น เพื่อช่วยกันปกป้อง อนุรักษ์ รักษา ฟื้นฟูทรัพยากรการท่องเที่ยว ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่เสื่อมโทรมให้กับมาเหมือนเดิม

ชุมชนเกิดความตระหนักและหวงแหนทรัพยากรที่มีอยู่

กลุ่มสมาชิกของชุมชนบ้านหัวควน 20 คน

สมาชิกในชุมชนขาดความร่วมมือ เป็นการจัดกิจกรรมเฉพาะกลุ่ม

ทำการศึกษาการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชนเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ชุมชน การจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน บ้านหัวควน ตำบลกมลา อำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต โดยมีจุดม่งหมายเพื่อศึกษาระดับการมีส่วนร่วมในการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน 

1. ด้านเศรษฐกิจ มีความจำเป็นอย่างยิ่งในการส่งเสริมการนำเอาองค์ความรู้จากภูมิปัญญาท้องถิ่นของแต่ละชุมชนมาพัฒนาให้เกิดเป็นรายได้จากพื้นฐานของวิถีชีวิตชุมชน ทีมีการดำรงชีพเป็นกิจวัตรประจำวัน ให้เกิดการถ่ายทอดสืบต่อกันจากรุ่นสู่รุ่น เป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน และเมื่อนักท่องเที่ยวเกิดความชอบ สามารถนำมาประปรุงเพิ่มเติมเพื่อสร้างรายได้ให้กับชุมชน การประชาสัมพันธ์จากหน่วยงานภาครัฐและเอกชนช่วยกันในการส่งเสริมทางการตลาดให้เป็นที่รู้จัก รวมทั้งมีการส่งเสริม การฝึกอบรมเพิ่มเติมให้กับชุมชนเพื่อต่อยอดในการสร้างมูลค่าเพิ่มของสินค้าและบริการ
2. ด้านสังคม  จะเป็นแหล่งเรียนรู้ของสังคม และมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เกิดการสร้างเครือข่ายในการสร้างฐานความรู้สำหรับการพัฒนาอย่างยั่งยืน เพราะการท่องเที่ยวชุมชน มีรากฐานจากชุมชนและต้องใช้ทุนทางสังคมต่างๆ เพื่อสร้างกิจกรรมการท่องเที่ยวให้กับพื้นที่ ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม เอกลักษณ์ของชุมชนท้องถิ่น ภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่นจากรุ่นสู่รุ่น การส่งเสริมให้คนในชุมชนท้องถิ่นได้มีการฝึกอบรมเป็นการสร้างความพร้อมเพื่อรองรับการท่องเที่ยวสามารถให้คนในชุมชนมีความรู้ มีอาชีพ สร้างรายได้ให้กับตนเองและท้องถิ่น และสามารถสร้างจิตสำนึกให้คนในชุมชนหวงแหนในมรดกภูมิปัญญาท้องถิ่นของตนเอง
3. ด้านสิ่งแวดล้อม การท่องเที่ยวชุมชนเป็นรูปแบบหนึ่งของการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน และยังใช้เป็นเครื่องมือที่สำคัญในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในแหล่งท่องเที่ยว โดยเฉพาะในแหล่งท่องเที่ยวของชุมชนที่อยู่ในเขตอนุรักษ์และรักษาพันธุ์พืช

กลุ่มเป้าหมายสมาชิกในชุมชนวิสาหกิจบ้านหัวควน ตำบลกมลา อำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต

ไม่มี

ให้คณะทำงาน สสส.ลงพื้นที่ร่วมกับนักวิจัย

ชุมชนต้องมีส่วนร่วมในการพัฒนามากกว่าปัจจบัน