แบบเสนอโครงการ
การบูรณาการพัฒนาดินปลูกพืชปลอดสารพิษ และการสร้างมูลค่าเพิ่มผักพื้นบ้านเพื่อยกระดับรายได้ของเกษตรกรผู้ปลูกผักบ้านเหล่าใหญ่ ตำบลฆ้องชัยพัฒนา อำเภอฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์
1. ชื่อโครงการ
การบูรณาการพัฒนาดินปลูกพืชปลอดสารพิษ และการสร้างมูลค่าเพิ่มผักพื้นบ้านเพื่อยกระดับรายได้ของเกษตรกรผู้ปลูกผักบ้านเหล่าใหญ่ ตำบลฆ้องชัยพัฒนา อำเภอฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคามคณะเทคโนโลยีการเกษตรศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย อำเภอฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์บ้านเหล่าใหญ่ ตำบลฆ้องชัยพัฒนา อำเภอฆ้องชัยผศ.ดร.พรพรรณ พัวไพบูลย์ ผศ.ทวีทรัพย์ ไชยรักษ์ นางสาวมนันยา นันทสารสาขาวิชาเทคโนโลยีการอาหาร สาขาวิชาเกษตรศาสตร์ สาขาวิชาบริหารธุรกิจเกษตร เลขที่ 80 ถนนนครสวรรค์ ตำบลตลาด อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม 44000085-002-4943 081-346-5396089-555-7725อาจารย์ที่ปรึกษาโครงการผศ.ดร.พรพรรณ พัวไพบูลย์ ผศ.ทวีทรัพย์ ไชยรักษ์ นางสาวมนันยา นันทสาร
นักศึกษาที่เข้าร่วมโครงการ
1. นายวิศรุต ดียัง หมายเลขบัตรประชาชน 1400900283542สาขาวิชาเกษตรศาสตร์ รายวิชาเทียบโอน 5002392 ปัญหาพิเศษทางพืชศาสตร์ จำนวนหน่วยกิต 3
2. น.ส.กานติมา ศรีศิลป์ หมายเลขบัตรประชาชน 1469900435421 สาขาวิชาเกษตรศาสตร์รายวิชาเทียบโอน 5002392 ปัญหาพิเศษทางพืชศาสตร์ จำนวนหน่วยกิต 3
3. น.ส.นริศรา สีผักผ่องหมายเลขบัตรประชาชน 1409901780661 สาขาวิชาเกษตรศาสตร์รายวิชาเทียบโอน 5002392 ปัญหาพิเศษทางพืชศาสตร์ จำนวนหน่วยกิต 3
4. นายอทิรัตน์แก้วทุ่งหมายเลขบัตรประชาชน 1441100025752 สาขาวิชาเกษตรศาสตร์รายวิชาเทียบโอน 5002392 ปัญหาพิเศษทางพืชศาสตร์ จำนวนหน่วยกิต 3
5. นายธนพงษ์เกษรมาลา หมายเลขบัตรประชาชน 1104300055103 สาขาวิชาเทคโนโลยีการอาหาร รายวิชาเทียบโอน 5007492 ปัญหาพิเศษทางเทคโนโลยีการอาหาร 1 จำนวนหน่วยกิต3
6. น.ส. หฤทัย แสนชัย หมายเลขบัตรประชาชน1440400150888สาขาวิชาเทคโนโลยีการอาหาร รายวิชาเทียบโอน 5007492 ปัญหาพิเศษทางเทคโนโลยีการอาหาร 1 จำนวนหน่วยกิต 3
7. น.ส.จิตรดาพร สุครีพ หมายเลขบัตรประชาชน1400900279103สาขาวิชาบริหารธุรกิจเกษตร รายวิชาเทียบโอน 5013380 ระเบียบวิธีวิจัยทางบริหารธุรกิจเกษตร จำนวนหน่วยกิต 3
8. น.ส.ฉวีวรรณมะกา หมายเลขบัตรประชาชน1400900278131 สาขาวิชาบริหารธุรกิจเกษตร รายวิชาเทียบโอน5013380 ระเบียบวิธีวิจัยทางบริหารธุรกิจเกษตร จำนวนหน่วยกิต 3
นักศึกษาที่เข้าร่วมโครงการ
1. นายวิศรุต ดียัง หมายเลขบัตรประชาชน 1400900283542สาขาวิชาเกษตรศาสตร์ รายวิชาเทียบโอน 5002392 ปัญหาพิเศษทางพืชศาสตร์ จำนวนหน่วยกิต 3
2. น.ส.กานติมา ศรีศิลป์ หมายเลขบัตรประชาชน 1469900435421 สาขาวิชาเกษตรศาสตร์รายวิชาเทียบโอน 5002392 ปัญหาพิเศษทางพืชศาสตร์ จำนวนหน่วยกิต 3
3. น.ส.นริศรา สีผักผ่องหมายเลขบัตรประชาชน 1409901780661 สาขาวิชาเกษตรศาสตร์รายวิชาเทียบโอน 5002392 ปัญหาพิเศษทางพืชศาสตร์ จำนวนหน่วยกิต 3
4. นายอทิรัตน์แก้วทุ่งหมายเลขบัตรประชาชน 1441100025752 สาขาวิชาเกษตรศาสตร์รายวิชาเทียบโอน 5002392 ปัญหาพิเศษทางพืชศาสตร์ จำนวนหน่วยกิต 3
5. นายธนพงษ์เกษรมาลา หมายเลขบัตรประชาชน 1104300055103 สาขาวิชาเทคโนโลยีการอาหาร รายวิชาเทียบโอน 5007492 ปัญหาพิเศษทางเทคโนโลยีการอาหาร 1 จำนวนหน่วยกิต3
6. น.ส. หฤทัย แสนชัย หมายเลขบัตรประชาชน1440400150888สาขาวิชาเทคโนโลยีการอาหาร รายวิชาเทียบโอน 5007492 ปัญหาพิเศษทางเทคโนโลยีการอาหาร 1 จำนวนหน่วยกิต 3
7. น.ส.จิตรดาพร สุครีพ หมายเลขบัตรประชาชน1400900279103สาขาวิชาบริหารธุรกิจเกษตร รายวิชาเทียบโอน 5013380 ระเบียบวิธีวิจัยทางบริหารธุรกิจเกษตร จำนวนหน่วยกิต 3
8. น.ส.ฉวีวรรณมะกา หมายเลขบัตรประชาชน1400900278131 สาขาวิชาบริหารธุรกิจเกษตร รายวิชาเทียบโอน5013380 ระเบียบวิธีวิจัยทางบริหารธุรกิจเกษตร จำนวนหน่วยกิต 3
2. พื้นที่ดำเนินงาน
3. รายละเอียดชุมชน
บ้านเหล่าใหญ่ ตำบลฆ้องชัยพัฒนาอำเภอฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์ มีลักษณะพื้นที่ของหมู่บ้านติดกับที่ราบลุ่มริมแม่น้ำชี ซึ่งจะมีพื้นที่บริเวณที่ราบน้ำท่วมถึง หรือมีบึงโค้งของแม่น้ำชี ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า กุดโดน เนื่องจากลักษณะพื้นที่ติดริมน้ำ ที่เอื้อให้เกษตรกรในหมู่บ้านประกอบอาชีพปลูกผักเป็นอาชีพเสริมจากการทำนา และทำมาเป็นระยะเวลายาวนาน โดยปลูกผักตามฤดูกาล เช่นกวางตุ้ง คะน้า ผักชี ผักชีลาว ผักชีฝรั่ง ต้นหอม กะหล่ำ พริก งาดำ สลัด สะระแหน่ เป็นต้น มีสมาชิก ที่รวมกลุ่มประมาณ 30 คนจากการลงพื้นที่ พบว่า ในปัจจุบันได้มีการนำพื้นที่สาธารณะประโยชน์ของชุมชน มาจัดสรรให้สมาชิกทำการปลูกผักเพิ่มขึ้นนอกเหนือจากพื้นที่ของเกษตรกรเอง เนื่องจากเกษตรกรมีความเชี่ยวชาญในการปลูกผักมาช้านาน แต่ในอดีต การปลูกผักเป็นการใช้ปุ๋ยเคมีเพื่อเร่งการผลิต จากการให้ความรู้เบื้องต้นจากศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย อำเภอฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์ ได้มีการนำไปศึกษาดูงานด้านการผลิตผักปลอดสารพิษ ในพื้นที่จังหวัดมุกดาหาร กลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกผัก จึงมีความสนใจในการพัฒนาและปรับเปลี่ยนรูปแบบการผลิตจากการใช้ปุ๋ยเคมี มาผลิตแบบพืชผักปลอดภัย เนื่องจากมีศักยภาพของแหล่งน้ำในพื้นที่ และความเชี่ยวชาญในการปลูกผักของเกษตรกรเป็นทุนเดิมแล้วนั้น จึงมีความคิดเห็นร่วมกันว่า หากปรับรูปแบบการผลิตเป็นแบบเกษตรปลอดภัยนั้น คาดว่าเกษตรกรจะสามารถทำได้และเป็นผลดีต่อสมาชิกในครอบครัวที่บริโภคผัก และผู้บริโภคอีกด้วย ส่วนด้านการตลาดนั้น จะมีแม่ค้าเข้ามารับซื้อผักในชุมชน หรือเกษตรกรในหมู่บ้านจะนำผักไปจำหน่ายยังตลาดชุมชนของหมู่บ้านเองตามแต่รอบการผลิต ซึ่งเกษตรกรจะมีรายได้ประมาณ 400 บาทต่อคนต่อสัปดาห์ประเด็นปัญหาคือปลูกได้แค่ ปีละครั้ง ไม่สามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี ชาวบ้านอยากมีรายได้ ปลูกได้ตลอดทั้งปีประเด็นปัญหาหลักของเกษตรกรผู้ปลูกผัก คือ เนื่องจากในปัจจุบันสามารถปลูกผักได้แต่ในฤดูหนาวเท่านั้น ไม่สามารถปลูกผักได้ตลอดทั้งปี เกษตรกรต้องการมีรายได้อย่างต่อเนื่อง ซึ่งปัญหาดังกล่าวเกิดจากการขาดองค์ความรู้ด้านการจัดการคุณภาพดินปลูกโดยไม่ใช้สารเคมี ขาดปัจจัยการผลิตด้านการความคุมคุณภาพดิน โรคและแมลง อีกทั้งในฤดูหนาวจะมีผลผลิตผักล้นตลาดเป็นจำนวนมาก ส่งผลให้ราคาผักตกต่ำ หากมีองค์ความรู้ในด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์แปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าผัก สามารถส่งผลให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นจากการแปรรูปได้อีกช่องทางหนึ่งหากมีองค์ความรู้ในด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์แปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าผัก สามารถส่งผลให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นจากการแปรรูปได้อีกช่องทางหนึ่ง จากการศึกษาศักยภาพการผลิตชนิดของผัก ร่วมกับองค์ความรู้ด้านการแปรรูปของเกษตรกรในชุมชนแล้ว พบว่า เกษตรกรมีความสามารถในการแปรรูปผักด้วยวิธีการหมักดองเป็น ผักดองพื้นบ้าน (ส้มผัก) ซึ่งเป็นภูมิปัญญาพื้นบ้านของคนอีสานเพื่อยืดอายุการเก็บรักษาอาหาร อีกทั้งด้านการตลาดในชุมชน ผู้บริโภคให้ความนิยมรับประทานส้มผักเป็นจำนวนมาก ซึ่งการแปรรูปนี้ไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องจักรและเทคโนโลยีขั้นสูงในการผลิต เกษตรกรสามารถทำในครัวเรือนได้ อีกทั้งจากงานวิจัยศึกษา พบว่า ส้มผักจากผักพื้นบ้าน เช่น ต้นหอม ผักกาดเขียวปลี กะหล่ำปลี เป็นอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายโดยมีเชื้อแบคทีเรียที่มีประโยชน์เปผ้นจำนวนมาก โดยเฉพาะในส้มผักจากต้นหอม (หนังสือพิมพ์คม ชัด ลึก, 2556) แต่จากปัญหาที่พบในด้านคุณภาพของผลิตภัณฑ์ คือ มาตรฐานการผลิตที่ด้อยคุณภาพ จึงส่งผลให้ผู้บริโภคยังไม่ให้การยอมรับ เนื่องจากบางรายเมื่อรับประทานเข้าไปแล้วเกิดอาการท้องเสีย ดังนั้น สาขาเทคโนโลยีการอาหาร จึงมีแนวคิดในการพัฒนาคุณภาพผลิตภัณฑ์ส้มผักดองพื้นบ้าน โดยการนำเอาเชื้อแบคทีเรียจากกรดแลคติกที่มีประโยชน์ และสามารถควบคุมคุณภาพ และความสะอาดของผลิตภัณฑ์ เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับผู้บริโภคต่อผลิตภัณฑ์ที่มาจากภูมิปัญญาของท้องถิ่น ให้เกิดการยอมรับในวงกว้างเพิ่มมากขึ้น
4. ประเด็นปัญหาหลัก
5. ประเด็นที่เกี่ยวข้อง
6. องค์ความรู้หรือนวัตกรรมที่ใช้ในการดำเนินโครงงาน
7. วัตถุประสงค์
| วัตถุประสงค์ / ตัวชี้วัดความสำเร็จ | ขนาด | เป้าหมาย 1 ปี | |
|---|---|---|---|
| 1 | 1. เพื่อพัฒนาดินปลูกสำหรับผักพื้นบ้านปลอดสารเคมี ที่เหมาะสมกับบริบทในพื้นที่บ้านเหล่าใหญ่ อ.ฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์ 1.ได้ผลิตภัณฑ์ดินปลูกที่เหมาะสมสำหรับการปลูกพืชปลอดสารพิษ จำนวน 3 สูตร 2. เกษตรกรร้อยละ 50 นำองค์ความรู้ที่ได้รับการถ่ายทอดไปปฏิบัติ |
0.00 | 3.00 |
| 2 | 2. เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มและยกระดับมาตรฐานผลิตภัณฑ์ผักดองพื้นบ้าน (ส้มผัก) ที่ได้จากกระบวนการปลูกแบบปลอดสารเคมี ในพื้นที่บ้านเหล่าใหญ่ อ.ฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์ ได้ผลิตภัณฑ์ส้มผัก (ส้มผักกาด ส้มผักต้นหอม ส้มผักแป้น ส้มผักแป้นใส่กะหล่ำปลี) ที่ผลิตจากกล้าเชื้อแบคทีเรียกรดแลคติก 4 ชนิดผลิตภัณฑ์ ได้บรรจุภัณฑ์สำหรับบรรจุส้มผัก (อะลูมิเนียมฟอยด์ซิปล้อค กระป๋องพลาสติกแบบฝาดึงเปิด กล่องพลาสติกใส) 3 บรรจุภัณฑฺ์ |
0.00 | 4.00 |
| 3 | 3.เพื่อยกระดับรายได้ของเกษตรกรผู้ปลูกผักในพื้นที่บ้านเหล่าใหญ่ อ.ฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์ มีรายได้จากการขายผักเพิ่มมากขึ้น 42,000 บาทต่อปีต่อคน มีรายได้จากการขายผักดองเพิ่มมากขึ้น 36,000 บาทต่อปีต่อคน |
0.00 |
8. กลุ่มเป้าหมาย
| กลุ่มเป้าหมาย | จำนวน(คน) |
|---|
9. ระยะเวลา
10. วิธีดำเนินงาน
กิจกรรมที่ 1 กิจกรรมที่ 1. การพัฒนาดินปลูกพืชปลอดสารพิษ
ชื่อกิจกรรม
กิจกรรมที่ 1. การพัฒนาดินปลูกพืชปลอดสารพิษวัตถุประสงค์
รายละเอียดกิจกรรม
กิจกรรมที่ 1. การพัฒนาดินปลูกพืชปลอดสารพิษขั้นตอน/วิธีดำเนินการ ระยะเวลา กลุ่มเป้าหมาย สถานที่ดำเนินงาน
1.ประชุมเตรียมความพร้อมพฤศจิกายน2562
2. สำรวจพื้นที่เพื่อวางแผน ธันวาคม 2562
3. ค้นคว้าเอกสาร รวบรวมข้อมูล มกราคม 2563
4. สำรวจข้อมูล คัดเลือกและเก็บตัวอย่างดินก่อนศึกษา กุมภาพันธ์ 2563
5. ดำเนินโครงการ โดยนักศึกษาและอาจารย์ที่ปรึกษาดำเนินกิจกรรมในพื้นที่ของชุมชนตามโครงการที่นำเสนอเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์และตัวชี้วัด โดยการทดสอบเพื่อปรับปรุงแร่ธาตุสารอาหารในดิน และทดสอบการผลิตแบบแปลงปลูกที่มีการควบคุม เช่น ระบบแปลงยกสูง หรือแปลงที่ควบคุมปัจจัยการผลิต เช่นการทำแปลงแบบรองพื้น เพื่อแก้ไขปัญหาการผลิตในฤดูฝนที่จะมีโรคและแมลงจำนวนมากมีนาคม-มิ.ย. 2563
6. ติดตามและประเมินผล โดยนักศึกษาลงตรวจงานของพื้นที่ในชุมชน และนำเสนอรายงาน โครงการเพื่อประเมินผลการดำเนินกิจกรรมโครงงานกรกฏาคม 2563
7. ประชุมสรุปผลการประเมินโครงการและเผยแพร่สู่สาธารณะ สิงหาคม -กันยายน 2563
ระยะเวลาดำเนินงาน
20 พฤศจิกายน 2562 ถึง 30 กันยายน 2563ผลผลิต (Output) / ผลลัพธ์ (Outcome)
ผลผลิตเชิงปริมาณ- ผลิตภัณฑ์ดินปลูก 3 สูตร
- รายได้จากการขายผักและดินปลูกเพิ่มขึ้น 42,000 บาทต่อคนต่อปี
เชิงคุณภาพ
- ด้านเศรษฐกิจ เกิดการสร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างรายได้ให้แก่สมาชิกในชุมชนเพิ่มมากขึ้น
- ด้านสังคมและชุมชน ก่อให้เกิดการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน ช่วยกันลดการใช้สารเคมีในชุมชน เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
ผลลัพธ์ของโครงงานต่อนักศึกษา และต่อชุมชน (การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นก่อนและหลังรวมถึงความยั่งยืนที่เกิดจากการดำเนินโครงการ)
สาขาวิชาเกษตรศาสตร์ โดยอาจารย์ประจำสาขาวิชา ร่วมกับนักศึกษาสาขาวิชาเกษตรศาสตร์ ชั้นปีที่ 3 จำนวน 2 คน ลงพื้นที่เพื่อดำเนินโครงการพัฒนาด้านการเกษตรในเรื่องของปัจจัยการผลิต (ดินปลูก) ด้านการเกษตรที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ลดการใช้สารเคมีทางการเกษตร มุ่งเน้นการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ที่ปลอดภัยในด้านการผลิต และก่อให้เกิดความปลอดภัยต่อผู้ผลิตและผู้บริโภค
นักศึกษาได้เรียนรู้การทำงานร่วมกับคนในชุมชน เรียนรู้การแก้ไขปัญหา ทั้งในเชิงวิชาการ และเชิงสังคม
ทรัพยากรอื่น ๆ
ห้องปฏิบัติการด้านดิน คณะเทคโนโลยีการเกษตรภาคีร่วมสนับสนุน
กศน. อำเภอฆ้องชัยสวนปันบุญ เกษตรอินทรีย์วิถีสุขภาพ
ไร่คุณพ่อ
รายละเอียดงบประมาณ
| ประเภท | จำนวน | บาท | ครั้ง | รวมเงิน |
|---|---|---|---|---|
| ค่าวัสดุสำนักงาน ค่าวัสดุสำนักงาน กระดาษ หมึกปริ้น |
1 ชุด | 400 | 10 | 4,000 |
| ค่าวัสดุในการฝึกอบรมอาชีพ/รายได้ - ค่าวัสดุในการอบรมเชิงปฏิบัติการถ่ายเทคโนโลยี ถุงดำ แกลบดิบ แกลบดำ หัวเชื้อจุลินทรีย์ กากน้ำตาล ขี้อ้อย พลาสติกดำปูพื้น แสลนบังแสง พลาสติกคลุมแปลง |
30 คน | 500 | 1 | 15,000 |
| อื่น ๆ - ค่าวัสดุทางการเกษตร ในการทดลอง แกลบดิบ 1 รถ x 6,000 บ. แกลบดำ 1 รถ x 6,000 บ. ขี้อ้อย 1 รถ x 8,000 บ. |
1 คน | 20,000 | 1 | 20,000 |
| ค่าวัสดุในการฝึกอบรมอาชีพ/รายได้ ค่าวัสดุวิทยาศาสตร์ ในห้องปฏิบัติการ สารเคมี |
1 คน | 6,600 | 1 | 6,600 |
| ค่าตอบแทนการประสานงาน - ค่าเบี้ยเลี้ยงอาจารย์ที่ปรึกษาและอาจารย์นิเทศน์ (3 คน x 30 วัน x 240 บาท=21,600) |
3 คน | 240 | 30 | 21,600 |
| ค่าตอบแทนการประสานงาน - ค่าเบี้ยเลี้ยงนักศึกษา (4 คน x 90 วัน x 180 บาท=64,800) |
4 คน | 180 | 90 | 64,800 |
| ค่าที่พักตามจริง ค่าที่พัก ค่าอาหาร ในชุมชน 30 วันๆ ละ 70 บาท จำนวน 4 คน (8,400) |
4 คน | 70 | 30 | 8,400 |
| ค่าวัสดุสำนักงาน ค่าจัดทำรายงานนำเสนอโครงงาน |
1 ชุด | 3,000 | 1 | 3,000 |
| ค่าพาหนะเดินทาง - รถยนต์ส่วนบุคคล ค่าน้ำมันเชื้อเพลิง 20 ครั้งๆ ละ 500 บาท |
20 ครั้ง | 500 | 1 | 10,000 |
| ค่าอาหาร - ค่าอาหารกลางวัน ผู้เข้ารับการอบรม 10 ครั้ง จำนวน 30 คน ราคา 100 บาท (10x30x100=30,000) |
30 คน | 100 | 10 | 30,000 |
| ค่าอาหาร - ค่าอาหารว่าง ผู้เข้ารับการอบรม 10 ครั้ง จำนวน 30 คน ราคา 50 บาท (10x30x50=15,000) |
30 คน | 50 | 10 | 15,000 |
| อื่น ๆ ค่าตรวจวิเคราะห์ ต่างๆ ค่าจ้างเหมาบริการ (ค่าจ้างเหมาวิเคราะห์คุณสมบัติทางภายภาพและเคมีของดินเบื้องต้น และสิ้นสุดการทดลอง) (4 ชุด X 6,000 = 24,000 บาท) |
4 ชุด | 6,000 | 1 | 24,000 |
| ค่าถ่ายเอกสาร ค่าจ้างจัดทำเอกสารประกอบการฝึกอบรม+แผ่นป้ายประชาสัมพันธ์โครงการ 10 ครั้ง จำนวน 30 คน ราคา 25 บาท (10x30x25 = 7500 บาท) |
30 คน | 25 | 10 | 7,500 |
| ค่าตอบแทนการประสานงาน ค่าจ้างเหมาการจัดประชุมทีมวิจัย เตรียมแผนงาน ติดตามงาน และสรุปผลการดำเนินงาน เดินทางไปราชการ จำนวน 10 ครั้งๆ ละ 2,500 บาท (10X2,500=25,000) |
1 ครั้ง | 2,500 | 10 | 25,000 |
| รวมค่าใช้จ่าย | 254,900 | |||
กิจกรรมที่ 2 กิจกรรมที่ 2. การแปรรูปส้มผัก (ผักดอง) จากกล้าเชื้อแบคทีเรียกรดแลคติก
ชื่อกิจกรรม
กิจกรรมที่ 2. การแปรรูปส้มผัก (ผักดอง) จากกล้าเชื้อแบคทีเรียกรดแลคติกวัตถุประสงค์
รายละเอียดกิจกรรม
1. ประชุมเตรียมความพร้อมประชุมคณะกรรมการดำเนินงาน ประกอบด้วยอาจารย์ที่ปรึกษาสาขาวิชาเทคโนโลยีการอาหาร และทีมนักศึกษาที่จะลงพื้นที่ปฏิบัติงาน ชั้นปีที่ 3 จำนวน 3 คน เพื่อคัดเลือกกลุ่มชุมชนที่มีคุณสมบัติ เข้าร่วมโครงงาน
1.1 ลงพื้นที่เพื่อสำรวจความต้องการ
นักศึกษาและอาจารย์ที่ปรึกษา ลงพื้นที่ครั้งที่ 1 เพื่อศึกษาข้อมูลบริบทชุมชน บ้านเหล่าใหญ่ ตำบลฆ้องชัยพัฒนา อำเภอฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์ และนำโจทย์ปัญหามาแก้ปัญหา
1.2 นักศึกษาจัดทำโครงร่างโครงงานเสนออาจารย์ที่ปรึกษา
- เสนอโครงงานเพื่อขออนุมัติ
- เตรียมดำเนินโครงงาน: เตรียมวัตถุดิบ กล้าเชื้อ วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือ
- ประสานเตรียมสถานที่
2. ดำเนินโครงการ
2.1 ประชาสัมพันธ์โครงการ โดยนักศึกษาลงพื้นที่ครั้งที่ 2 ร่วมกับตัวแทนชุมชนบ้านเหล่าใหญ่ ตำบลฆ้องชัยพัฒนา อำเภอฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์ เพื่อเข้าไปประชาสัมพันธ์โครงการให้คนในชุมชนได้รับทราบ สร้างความเข้าใจร่วมกันกับสมาชิกในชุมชนถึงการจัดโครงการในครั้งนี้
2.2 นักศึกษาดำเนินโครงการ “การแปรรูปส้มผัก (ผักดอง) จากกล้าเชื้อแบคทีเรียกรดแลคติก” โดยใช้วัตถุดิบจากชุมชน บ.เหล่าใหญ่ และนำองค์ความรู้ทางเทคโนโลยีการอาหาร การแปรรูปอาหารหมักด้วยกล้าเชื้อบริสุทธิ์มาช่วยพัฒนาผลิตภัณฑ์โดยมีอาจารย์ที่ปรึกษาคอยให้คำปรึกษา
2.2.1 นักศึกษาลงพื้นที่ครั้งที่ 3 ในการฝึกปฏิบัติให้ชุมชนมีการปฏิบัติอย่างถูกต้องภายหลังการเก็บเกี่ยวพืชผัก
2.2.2 นักศึกษาและอาจารย์ที่ปรึกษานำองค์ความรู้เรื่องวิธีควบคุมและใช้เชื้อจุลินทรีย์บริสุทธิ์กลุ่มแบคทีเรียกรดแลคติกในการผลิตส้มผัก (ผักดอง) มาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับบริบทของชุมชน ด้วยการ:
- ผลิตกล้าเชื้อผงจากแบคทีเรียกรดแลคติก แลคโตบาซิลลัส แพลนทารัม (Lactobacillus plantarum)
- พัฒนาสูตรส้มผัก (ผักดอง) ให้เหมาะสมกับวัตถุดิบที่มีในชุมชน ได้แก่ ส้มผักจาก ต้นหอม ผักกาดเขียวปลี ส้มผักเสี้ยน (ผักเสี้ยนดอง) ส้มผักแป้น (ผักกุ่ยช่ายดอง) ส้มผักแป้นใส่กะหล่ำปลี โดยนักศึกษาร่วมพัฒนากับชุมชน
- พัฒนาส้มผักของชุมชนให้สามารถเป็นผลิตภัณฑ์ที่จำหน่ายได้ มีคุณภาพและปลอดภัย จากการจัดให้สถานที่ผลิตของชุมชนมีหลักเกณฑ์วิธีการที่ดีในการผลิตอาหาร (GMP (Good Manufacturing Practice)
- พัฒนาบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะสมในการบรรจุส้มผัก เพื่อให้ผลิตภัณฑ์ส้มผักมีความปลอดภัยต่อผู้บริโภค มีรูปแบบที่ทันสมัยดึงดูดใจผู้บริโภค โดยนักศึกษาร่วมพัฒนากับชุมชน
-ขั้นตอนการสำรวจความพึงพอใจของผู้บริโภคที่มีต่อผลิตภัณฑ์ใหม่ และโอกาสทางการตลาด (โดยนักศึกษา สาขาบริหารธุรกิจเกษตร ชั้นปีที่ 3 จำนวน 2 คน)
3. ติดตามผลและประเมินผล
3.1 นักศึกษานำเสนอรายงานโครงงาน ในรูปแบบรายงาน
Video และ Power Point ต่ออาจารย์ที่ปรึกษาเพื่อประเมินผลการดำเนินกิจกรรมโครงงาน 50 คะแนน สามารถเทียบโอนในรายวิชาปัญหาพิเศษทางเทคโนโลยีการอาหาร 1
3.2 มหาวิทยาลัยร่วมกับคณะกรรมการ สป.อว. ลงพื้นที่ตรวจเยี่ยมเยียนชุมชนเพื่อประเมินผลตามตัวชี้วัดเชิงคุณภาพ
4. ประชุมสรุปผลการประเมินผลโครงการและเผยแพร่สู่สาธารณะ
ระยะเวลาดำเนินงาน
20 พฤศจิกายน 2562 ถึง 30 กันยายน 2563ผลผลิต (Output) / ผลลัพธ์ (Outcome)
ผลผลิตเชิงปริมาณ- ได้ผลิตภัณฑ์ส้มผัก (ส้มผักกาด ส้มผักต้นหอม ส้มผักแป้น ส้มผักแป้นใส่กะหล่ำปลี) ที่ผลิตจากกล้าเชื้อแบคทีเรียกรดแลคติก 4 ผลิตภัณฑ์
- ได้บรรจุภัณฑ์สำหรับบรรจุส้มผัก (อะลูมิเนียมฟอยด์ซิปล้อค กระป๋องพลาสติกแบบฝาดึงเปิด กล่องพลาสติกใส) 3 ชนิดบรรจุภัณฑ์
- ครัวเรือนมีรายได้เพิ่มขึ้นจากการแปรรูปส้มผักจำหน่าย 36,000 บาทต่อปีต่อครัวเรือน
- ผลสำรวจด้านการตลาดถึงความต้องการของผู้บริโภคที่มีต่อผักดองพื้นบ้าน และโอกาสทางการตลาดของผลิตภัณฑ์ใหม่
เชิงคุณภาพ
- ผลิตภัณฑ์ส้มผักของชุมชนที่ได้มีคุณภาพ ยกระดับมาตรฐานผลิตภัณฑ์ส้มผักของชุมชน มีประโยชน์ต่อผู้บริโภค ปลอดภัย ได้รับการยอมรับจากผู้บริโภค
- บรรจุภัณฑ์ส้มผักที่ปลอดภัย สะอาด ได้มาตรฐานที่ผู้บริโภคยอมรับ
ผลลัพธ์
1) ชุมชนได้นำพืชผักที่ปลูกเพื่อจำหน่ายอย่างเดียวมาแปรรูปเป็นส้มผัก ช่วยความเสี่ยงจากราคาพืชผักตกต่ำ และเกิดการเน่าเสียเมื่อจำหน่ายไม่หมด
2) ชุมชนได้แปรรูปส้มผักจากกล้าเชื้อแบคทีเรียกรดแลคติก ช่วยเพิ่มคุณภาพและมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์
3) ชุมชนมีช่องทางหารายได้เสริมจากการแปรรูปส้มผักจำหน่าย นอกเหนือจากการปลูกพืชผักจำหน่าย
ผลลัพธ์ของโครงงานต่อนักศึกษา และต่อชุมชน (การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นก่อนและหลังรวมถึงความยั่งยืนที่เกิดจากการดำเนินโครงการ)
ด้านนักศึกษา: ได้เกิดการเรียนรู้จริง ฝึกปฏิบัติจริง นำองค์ความรู้ที่มีมาใช้จริง ในการนำโจทย์ปัญหาจากชุมชนมาแก้ปัญหาด้วยองค์ความรู้ในสาขาวิชาที่กำลังศึกษา เกิดภาวะความเป็นผู้นำ มีทักษะการทำงานเป็นทีมระหว่างทีมนักศึกษาและชุมชน เกิดทักษะการเป็นผู้ประกอบการที่สามารถพัฒนาเป็นอาชีพสร้างรายได้ได้ ตระหนักและเห็นคุณค่าของชุมชนท้องถิ่น
ด้านชุมชน: เพิ่มช่องทางสร้างรายได้และอาชีพจากการแปรรูปวัตถุดิบที่ปลูกให้มีมูลค่าเพิ่มสูงขึ้น ลดความเสี่ยงต่อการขาดรายได้จากการปลูกพืชผักขายเมื่อสินค้ามีราคาตกต่ำและเน่าเสีย ได้ผลิตสินค้าที่มีนวัตกรรม มีความปลอดภัยต่อผู้บริโภค มีศักยภาพในการแข่งขันทางการตลาดได้สูง เกิดทักษะการเป็นผู้ประกอบการ ที่ช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจของชุมชนให้ยั่งยืนต่อไป
ทรัพยากรอื่น ๆ
ห้องปฏิบัติการด้านเชื้อทางเทคโนโลยีการอาหารภาคีร่วมสนับสนุน
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคามรายละเอียดงบประมาณ
| ประเภท | จำนวน | บาท | ครั้ง | รวมเงิน |
|---|---|---|---|---|
| ค่าวัสดุในการฝึกอบรมอาชีพ/รายได้ ค่าสายพันธุ์จุลินทรีย์ (4,000) - ค่าอาหารเลี้ยงเชื้อ (6,000) - ค่าสารเคมี (9,000) - วัตถุดิบ (8,000) - ค่าอุปกรณ์ เครื่องมือ (20,000) |
1 ชุด | 47,000 | 1 | 47,000 |
| ค่าถ่ายเอกสาร ค่าจัดทำเอกสารคู่มือประกอบการอบรม 30 ชุดๆ ละ 50 บาท (1,500) |
30 ชุด | 50 | 1 | 1,500 |
| อื่น ๆ - ค่าตรวจวิเคราะห์คุณภาพผลิตภัณฑ์ 4 ผลิตภัณฑ์ (ทางเคมี กายภาพ จุลินทรีย์ และประสาทสัมผัส) |
4 ชุด | 5,000 | 1 | 20,000 |
| ค่าอาหาร ค่าอาหารกลางวัน จำนวน 10 วันๆ ละ 1 มื้อๆ ละ 100 บาท จำนวน 30 คน (10*100*30) (30,000) |
30 คน | 100 | 10 | 30,000 |
| ค่าอาหาร ค่าอาหารว่าง จำนวน 10 วันๆ ละ 2 มื้อๆ ละ 30 บาท จำนวน 30 คน (10*2*30*30) (18,000) |
30 คน | 60 | 10 | 18,000 |
| ค่าวัสดุในการฝึกอบรมอาชีพ/รายได้ ค่าวัสดุ (ต่างๆที่ใช้ในการถ่ายทอด ทั้งของโครงงานนักศึกษาและวัสดุที่ใช้ในแต่ละกิจกรรม) - เครื่องครัว (10,000) - บรรจุภัณฑ์ (11,800) |
1 ชุด | 21,800 | 1 | 21,800 |
| ค่าตอบแทนการประสานงาน ค่าอาหาร และค่าที่พักในชุมชน 30 วันๆ ละ 70 บาท จำนวน 4 คน (8,400) |
4 คน | 70 | 30 | 8,400 |
| ค่าตอบแทนการประสานงาน ค่าเบี้ยเลี้ยงนักศึกษาลงพื้นที่ (5 คน*120 วัน*180 บาท) (64,800) |
4 คน | 180 | 90 | 64,800 |
| ค่าตอบแทนการประสานงาน ค่าเบี้ยเลี้ยอาจารย์ที่ปรึกษาและอาจารย์นิเทศน์ 3 คนๆ ละ 240 บาท 30 วัน (3*240*30 วัน) (21,600) |
3 คน | 240 | 30 | 21,600 |
| ค่าวัสดุสำนักงาน ค่าจัดทำรายงาน |
1 ชุด | 2,000 | 1 | 2,000 |
| ค่าพาหนะเดินทาง - รถยนต์ส่วนบุคคล ค่าน้ำมันเชื้อเพลิง 20 ครั้งๆละ 500 บาท |
1 คน | 500 | 20 | 10,000 |
| รวมค่าใช้จ่าย | 245,100 | |||
รวมงบประมาณทุกกิจกรรมของแผนการดำเนินงาน จำนวน 500,000.00 บาท
| ค่าตอบแทน | ค่าใช้สอย | ค่าวัสดุ | อื่น ๆ | รวมเงิน | |
|---|---|---|---|---|---|
| ค่าใช้จ่าย (บาท) | 206,200.00 | 130,400.00 | 99,400.00 | 64,000.00 | 500,000.00 |
| เปอร์เซ็นต์ (%) | 41.24% | 26.08% | 19.88% | 12.80% | 100.00% |
11. งบประมาณ
500,000.00บาท
12. การติดตามประเมินผล
| ต่อชุมชน | ต่อนักศึกษา | |
|---|---|---|
| ผลผลิต (Output) | ผลิตภัณฑ์ดินปลูกสำหรับพืชปลอดสารพิษ 3 สูตร ผลิตภัณฑ์ผักดองพื้นบ้าน (ส้มผัก) ด้วยกล้าเชื้อแบคทีเรียกรดแลคติก จำนวน 4 ผลิตภัณฑ์ พร้อมบรรจุภัณฑ์ ข้อมูลความต้องการของผู้บริโภค ทัศนคติ ความพึงพอใจ ที่มีต่อผลิตภัณฑ์ผักดองพื้นบ้าน (ส้มผัก) |
- นักศึกษาสาขาเกษตรศาสตร์ได้ทำการทดลอง แก้ไขปัญหาเพื่อปรับปรุงคุณภาพดินให้มีความเหมาะสมต่อศักยภาพเชิงพื้นที่และชนิดของผักในท้องถิ่น ได้องค์ความรู้ทางวิชาการ และการถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับเกษตรกรในชุมชน - นักศึกษาสาขาเทคโนโลยีการอาหาร ได้องค์ความรู้ในการทดลองแปรรูปผักดองพื้นบ้าน โดยนำวิทยาศาสตร์ (กล้าเชื้อแบคทีเรียจากกรดแลคติก) เข้ามาช่วยในการควบคุมคุณภาพผลผลิต และสามารถถ่ายทอดให้เกษตรกรไปประกอบเป็นอาชีพ ต่อไปได้ เกิดการเรียนรู้แลกเปลี่ยนความรู้ของนักศึกษา และภูมิปัญญาของคนในชุมชน สามารถนำไปต่อยอดเป็นอาชีพได้ในอนาคต และสามารถเทียบโอนการปฏิบัติงาน ในรายวิชาปัญหาพิเศษ 1 - นักศึกษาสาขาบริหารธุรกิจเกษตร ได้องค์ความรู้ด้านการตลาดของผลิตภัณฑ์ผักดองพื้นบ้าน ได้เห็นโอกาสทางการตลาดของผลิตภัณฑ์ที่มาจากภูมิปัญญาพื้นบ้าน สามารถนำไปพัฒนาเป็นอาชีพทางธุรกิจเกษตรต่อไปในอนาคต |
| ผลลัพธ์ (Outcome) | เกษตรกรสามารถปลูกผักได้ต่อเนื่อง ตลอดปี มีรายได้เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เกษตรกรมีความรู้ในการแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่า เป็นผักดอง (ส้มผัก) ที่ได้คุณภาพ ผู้บริโภคมั่นใจในการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์จากเกษตรกรหมู่บ้านเหล่าใหญ่ สามารถพัฒนาเป็นสินค้าประจำหมู่บ้านได้ต่อไปในอนาคต |
นักศึกษาทุกสาขาวิชาเกิดความมั่นใจในการอยู่ร่วมกับชุมชน และการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการเกษตรให้กับเกษตรกรในชุม สามารถแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าที่เกิดขึ้นได้ และนำไปปฏิบัติในชุมชนของตนเองต่อไปในอนาคต |
| ผลกระทบ (Impact) | เกษตรกรลดการใช้สารเคมีในการปลูกผัก สุขภาพของคนในชุมชนดีขึ้น สิ่งแวดล้อม แหล่งน้ำในชุมชนปลอดภัยจากสารเคมี ยาปราบศัตรูพืช | จากการเข้าร่วมกิจกรรม จะสามารถนำความรู้ที่ได้จากสภาพปัญหาจริงไปใช้เทียบโอนในการคิดค้นหัวข้อในรายวิชาปัญหาพิเศษ 1 ที่ปัญหามาจากชุมชนและได้ลงมือปฏิบัติเพื่อหาแนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว ได้เรียนรู้การเรียนแบบ Project base ที่เป็นพื้นฐานของการทำงานร่วมกันในสังคม ก่อนที่จะจบการศึกษาออกไปปฏิบัติงานจริงในหน่วยงานต่างๆ ทั้งในและนอกภาคเกษตรได้อย่างมีประสิทธิภาพ |
manaya